پتانسیل یابی بهره‌برداری اقتصادی از گون کتیرا (Astragalus verus Olivier.) در اکوسیستم‌های گون‌زار مراتع ژرف تربت حیدریه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

2 استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

3 استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کشور ایران دارای فلور بسیار غنی از انواع گیاهان دارویی، مرتعی و صنعتی متنوع و منحصر به فرد و با ارزش اقتصادی بالا می‌باشد که با بهره‌برداری درست و بهینه از این منابع می‌توان به بهبود معیشت خانوار روستایی و بهره‌برداران کمک نمود. این پژوهش به‌منظور بررسی پتانسیل عملکرد و ارزش اقتصادی کتیرای حاصل از گون زرد (Astragalus verus Olivier.) در مراتع ژرف تربت حیدریه انجام شد. نمونه‌برداری برای تعیین تراکم گونه، به صورت تصادفی-سیستماتیک در طول چهار ترانسکت 100 متری و در طول هر ترانسکت 10 پلات یک مترمربعی انجام شد. با توجه به بازدیدهای صحرایی و همچینین ارزیابی خصوصیات مورفولوژیکی گونه‌های قابل بهره‌برداری 20 درصد از تراکم کل قابل بهره‌برداری بود. مقدارکتیرا تولیدی هر پایه به‌طور متوسط 20 گرم برآورد گردید. برای تعیین ارزش اقتصادی از روش قیمت بازاراستفاده شد. نتایج نشان داد که میزان کل تراکم پایه قابل بهره‌برداری در مراتع 5058 هکتاری ژرف برابر با 4956840 پایه بوده است. مقدار کل کتیرای قابل بهره‌برداری 8/99136 کیلوگرم، مقدار کل کتیرا قابل بهره‌برداری با 10 درصد کاهش به میزان 6/9913 کیلوگرم و ارزش اقتصادی حاصل از کتیرا در سال به مبلغ 99136000000 ریال محاسبه شد. بنابراین نتایج نشان دهنده اقتصادی بودن و سودآور بودن بهره‌برداری این گیاه مرتعی و دارویی ارزشمند می‌باشد که بایستی با مدیریت مرتع و برداشت اصولی از این گیاه، علاوه بر حفظ اکوسیستم مرتع به افزایش درآمد بهره‌برداران کمک نمود.

کلیدواژه‌ها