کنترل آلودگی قارچی سیب با استفاده از ترکیبات گیاهی: بررسی عملکرد سیاهدانه در مقایسه با ایمازالیل

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

2 مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

چکیده

نگهداری طولانی‌مدت سیب در سردخانه‌ها یکی از چالش‌های مهم تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصول استراتژیک باغی در ایران به‌شمار می‌رود. یکی از مشکلات عمده در این زمینه، فساد قارچی به‌ویژه توسط قارچی به‌نام پنیسیلیوم اکسپانسوم است که حتی در دمای صفر درجه سانتی‌گراد هم فعال باقی می‌ماند و باعث کاهش کیفیت، افزایش ضایعات و ضرر اقتصادی می‌شود. در حال حاضر، برای مقابله با این مشکل، معمولاً از قارچ‌کش‌های شیمیایی مانند ایمازالیل استفاده می‌شود. اما به‌دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی، باقی‌مانده‌های سمی روی میوه، و احتمال ایجاد مقاومت قارچی، استفاده مکرر از این ترکیبات با تردیدهایی همراه است. به همین دلیل، یافتن جایگزین‌های طبیعی، ایمن و مؤثر اهمیت فراوانی دارد. در این پژوهش، اثر عصاره و روغن گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa) در کنترل آلودگی قارچی و حفظ کیفیت سیب طی ۶ ماه نگهداری در سردخانه بررسی شده است. نتایج نشان داد که استفاده از عصاره و روغن سیاهدانه، به‌ویژه در غلظت 2/0 درصد، باعث کاهش معنادار رشد کپک‌ها و مخمرها شد و در برخی موارد عملکردی مشابه با قارچ‌کش ایمازالیل داشت. علاوه بر کنترل قارچ، استفاده از این ترکیبات گیاهی باعث حفظ خواص تغذیه‌ای و فیزیکی سیب از جمله ویتامین C، درصد رطوبت، سفتی بافت و شاخص بریکس شد. از نظر ویژگی‌های حسی نیز میوه‌های تیمار شده با روغن سیاهدانه طعم و بافت مطلوبی داشتند و توسط مصرف‌کنندگان به خوبی پذیرفته شدند.

کلیدواژه‌ها