معرفی مگس بنه زعفران (Merodon sp.) به‌عنوان عامل خسارت‌زای جدید مزارع زعفران برای اولین بار در کشور

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

2 بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان‌رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد،

3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی شاهرود، ایران

4 مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

5 موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

چکیده

زعفران با نام علمی Crocus sativus L. یکی از ارزشمندترین محصولات صادراتی و بومی ایران است. از مهم‌ترین چالش‌های تولید زعفران، هجوم آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز است که با گسترش سطح زیر کشت و تغییر اقلیم، خسارات کمی و کیفی آنها رو به افزایش است. سال 1403 لاروهای مگس فعال داخل بنه‌های زعفران، از مناطق مختلف مزارع شهر کدکن شهرستان تربت‌حیدریه، استان خراسان‌رضوی جمع‌آوری شد. برای لاروها شرایط نیمه‌‌صحرایی و مشابه محیط بیرون فراهم شد. فروردین 1404 حشرات کامل از شفیره‌ها خارج شده و پس از بررسی‌های لازم با نام علمی Merodon sp. (Syrphidae: Diptera) شناسایی شد. بر این اساس این نخستین گزارش از خسارت این جنس بر بنه زعفران در سطح جهان به شمار می‌آید. تحقیقات مقدماتی انجام شده نشان داد که این آفت دارای یک نسل در سال بوده و زمستان را به صورت لارو کامل سپری می‌کند. در سال 1404 نمونه‌های لارو این آفت از مزارع زعفران استان‌های خراسان‌رضوی (شهرستان‌های تربت‌حیدریه، نیشابور، فیروزه، زبرخان و قوچان)، خراسان‌شمالی (شهرستان فاروج) و همدان (شهرستان بهار) جمع‌آوری و گزارش خسارت آنها روی بنه زعفران ثبت شد. با توجه به اهمیت محصول زعفران در ایران، مطالعات تکمیلی در زمینه زیست‌شناسی، بررسی ریخت‌شناسی افراد نر و تکمیل شناسایی تاکسونومیک و مولکولی این گونه و نیز راهکارهای مدیریت آن در حال انجام می‌باشد.

کلیدواژه‌ها